Bình chữa cháy là thiết bị quan trọng trong việc phòng cháy và chữa cháy, được sử dụng rộng rãi tại các tòa nhà, công ty, khu dân cư, xí nghiệp,… Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách sử dụng bình chữa cháy đúng cách và hiệu quả. Trong bài viết này, Bảo vệ Long Việt sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng bình chữa cháy để bạn tham khảo.
Cách sử dụng bình chữa cháy dạng bột
Cấu tạo
Thân bình chữa cháy dạng bột được làm bằng thép, có thiết kế dạng hình trụ, thường được sơn màu đỏ và có dán nhãn của nhà sản xuất cùng các thông số kỹ thuật. Bên trong bình chứa bột khô và được nén khí để tạo lực đẩy, có thể được nén trực tiếp trong bình hoặc qua một chai khí nén bên trong. Phần miệng bình có cụm van xả cùng khóa van và đồng hồ đo áp suất. Vòi phun và loa phun gắn liền với cụm van xả này.
Ký hiệu trên vỏ bình
Bình chữa cháy dạng bột thường có các ký hiệu như ABC-2, ABC-4, ABC-8 hoặc BC-2, BC-4, BC-8. Chữ cái A, B, C trên bình biểu thị khả năng dập tắt các loại đám cháy khác nhau, cụ thể:
- A: Dùng cho đám cháy từ chất rắn như gỗ, vải, bông, sợi,…
- B: Dùng cho đám cháy từ chất lỏng như xăng dầu, rượu, cồn,…
- C: Dùng cho đám cháy từ chất khí như gas, khí hóa lỏng,…
Các số 2, 4, 8 cho biết khối lượng bột trong bình, được tính bằng kilogram.
Tính năng, tác dụng
Tùy thuộc vào từng loại bình chữa cháy mà chúng có khả năng dập tắt các đám cháy từ chất rắn, chất lỏng, chất khí cũng như cháy do điện và các thiết bị điện vừa mới phát hỏa. Chẳng hạn, bình cứu hỏa loại ABC có thể dùng để xử lý hầu hết các đám cháy từ chất rắn, chất lỏng và chất khí dễ cháy. Bột chữa cháy không độc hại, không dẫn điện, mang lại hiệu quả cao. Cách sử dụng bình chữa cháy dạng bột đơn giản, dễ kiểm tra và phù hợp cho các đám cháy nhỏ, mới phát sinh.
Nguyên lý chữa cháy
Sau khi mở van (tùy loại bình mà cấu tạo và cách mở van sẽ khác nhau), bột khô bên trong sẽ được đẩy ra ngoài nhờ áp lực của khí nén (nén trực tiếp với bột hoặc từ bình khí riêng) qua ống dẫn. Khi phun vào đám cháy, bột sẽ làm chậm phản ứng cháy và ngăn cách chất cháy với oxy trong không khí, đồng thời cản trở hơi khí cháy tiếp cận vùng cháy, giúp dập tắt đám cháy hiệu quả.
Cách sử dụng
Cách sử dụng bình chữa cháy xách tay dạng bột:
- Di chuyển bình đến gần khu vực xảy ra hỏa hoạn.
- Lắc vài lần nếu là loại bình bột có khí đẩy chung với bột (MFZ).
- Rút chốt an toàn.
- Hướng loa phun vào gốc lửa, chọn hướng thuận gió.
- Giữ khoảng cách khoảng 1.5 m tùy theo loại bình.
- Bóp van để phun bột chữa cháy.
- Nếu lực phun yếu, tiến lại gần hơn và đưa vòi phun qua lại để dập tắt hoàn toàn ngọn lửa.
Đối với bình xe đẩy:
- Đẩy xe đến vị trí cháy, kéo rulo và hướng đầu phun bột vào gốc lửa.
- Rút chốt an toàn, kéo van chính vuông góc với mặt đất.
- Cầm chắc đầu phun, chọn hướng thuận gió, rồi bóp cò để phun bột.
Lưu ý:
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và hiểu rõ tính năng của từng loại bình chữa cháy để chọn đúng loại cho từng tình huống cháy.
- Khi phun, đứng ở đầu hướng gió (khi cháy ngoài) hoặc gần cửa ra vào (khi cháy trong).
- Phun đến khi ngọn lửa tắt hẳn mới ngừng.
- Đối với đám cháy chất lỏng, phun phủ lên bề mặt để tránh chất lỏng bắn ra ngoài, gây cháy lan.
- Căn cứ vào loại đám cháy và lượng khí còn trong bình để chọn vị trí và khoảng cách phun phù hợp.
- Bình đã sử dụng cần để riêng, tránh nhầm lẫn.
- Luôn giữ bình ở tư thế thẳng đứng khi phun.
Cách kiểm tra, bảo quản bảo dưỡng
- Đặt bình ở vị trí dễ nhìn, dễ lấy để thuận tiện cho việc chữa cháy.
- Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng khí, tránh ánh nắng trực tiếp, bức xạ nhiệt cao và nơi có nhiệt độ vượt quá 50°C.
- Nếu đặt ngoài trời, cần che chắn bằng mái để bảo vệ.
- Khi di chuyển bình, nên thao tác nhẹ nhàng, tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao và các thiết bị rung động.
- Kiểm tra bình thường xuyên theo hướng dẫn của nhà sản xuất, tối thiểu 3 tháng một lần. Nếu kim chỉ dưới vạch xanh, cần nạp lại khí.
- Sau khi mở van, phải nạp đầy bình trước khi sử dụng lại. Trước khi nạp, cần tháo các linh kiện và làm sạch những phần nhiễm bột.
- Nếu còn áp suất, xả áp từ từ bằng cách nhấn van cho khí thoát ra dần, cho đến khi kim áp kế chỉ về 0. Nếu có tiếng “xì xì”, phải dừng và kiểm tra lại.
- Trước mỗi lần nạp khí mới và sau 5 năm sử dụng, cần kiểm tra thủy lực vỏ bình để đảm bảo đáp ứng yêu cầu cường độ tối thiểu là 30 MPa.
- Kiểm tra khí đẩy bằng cách xem áp kế hoặc cân trọng lượng và so với ban đầu.
- Cân để kiểm tra khối lượng bột và so sánh với mức tiêu chuẩn.
- Kiểm tra vòi và đầu phun để đảm bảo không bị tắc hoặc hư hỏng.
Có thể bạn quan tâm: Nội Quy Phòng Cháy Chữa Cháy Cập Nhật Chi Tiết Nhất 2025
Cách sử dụng bình cứu hỏa bằng khí CO2
Cấu tạo
Vỏ bình cứu hỏa bằng khí CO2 được chế tạo từ thép có khả năng chịu áp lực cao, có dạng hình trụ và thường sơn màu đỏ. Trên thân bình có dán nhãn của nhà sản xuất cùng các thông số kỹ thuật. Phần miệng bình có cụm van gồm van xả, van an toàn và khóa van. Một đầu của vòi phun nối với van xả, đầu kia gắn với loa phun. Khí CO2 được nén vào bên trong bình dưới áp suất cao, do đó luôn duy trì ở trạng thái lỏng.
Tính năng, tác dụng
Bình cứu hỏa bằng khí CO2 loại xách tay được thiết kế để dập tắt các đám cháy nhỏ vừa mới phát sinh, đặc biệt phù hợp cho cháy chất rắn, chất lỏng và rất hiệu quả với đám cháy thiết bị điện, đám cháy trong không gian kín như phòng hay buồng hầm.
Bình cứu hỏa sử dụng khí CO2 thường được lựa chọn để dập các đám cháy liên quan đến thiết bị điện tử, đồ vật giá trị hoặc thực phẩm, vì CO2 không để lại chất chữa cháy trên bề mặt, giúp bảo vệ đồ vật không bị hư hại thêm.
Không nên dùng CO2 để dập các đám cháy do than hoặc kim loại nóng đỏ, vì phản ứng với cacbon hoặc kim loại có thể sinh ra khí CO (là chất độc và có khả năng gây nổ cao):
- CO2 + C = 2CO
- CO2 + M = MO + CO
Nguyên lý chữa cháy
Khi van bình được mở, sự chênh lệch áp suất khiến CO2 lỏng bên trong bình thoát ra qua hệ thống ống dẫn và loa phun, biến thành dạng như tuyết thán khí với nhiệt độ giảm xuống khoảng -78.9°C. Khi được phun vào đám cháy, CO2 không chỉ làm giảm nồng độ hỗn hợp hơi khí cháy mà còn làm lạnh khu vực cháy, từ đó giúp dập tắt ngọn lửa.
Cách sử dụng
Cách sử dụng bình chữa cháy bằng khí CO2: Khi có cháy, di chuyển bình đến gần đám lửa, tay cầm chắc loa phun và hướng vào gốc ngọn lửa, giữ khoảng cách giữa miệng loa phun và gốc lửa càng gần càng tốt. Tay còn lại từ từ mở khóa van bình và xịt khí CO2 vào đám cháy cho đến khi ngọn lửa tắt hẳn thì dừng.
Xem thêm: Quần Áo Chống Cháy Là Gì? Vai Trò, Đặc Điểm, Thương Hiệu Uy Tín
Một số lưu ý khi sử dụng và bảo quản bình khí CO2
- Tránh sử dụng bình khí CO2 để dập các đám cháy liên quan đến kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, than cốc hoặc phân đạm, vì phun khí CO2 vào có thể gây phản ứng sinh ra khí CO, một loại khí độc và có nguy cơ cháy nổ cao, làm cho tình hình trở nên phức tạp hơn.
- Khi phun, cần cầm vào phần gỗ hoặc nhựa của loa phun để tránh tiếp xúc với phần kim loại, đồng thời đảm bảo không để khí CO2 phun vào da vì có thể gây bỏng lạnh.
- Tránh sử dụng bình CO2 ở nơi trống trải hoặc khi có gió mạnh, vì hiệu quả dập tắt đám cháy sẽ giảm đi đáng kể.
- Khi dập cháy thiết bị điện cao thế, cần đeo ủng và găng tay cách điện. Nếu chữa cháy trong phòng kín, phải có biện pháp đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
- Bảo quản bình ở nơi râm mát, dễ thấy, dễ lấy để sử dụng khi cần. Tránh đặt bình ở nơi có nhiệt độ quá cao (trên 55°C), vì có thể gây tăng áp và dẫn đến nguy cơ nổ nếu van an toàn không hoạt động đúng cách.
- Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng các bộ phận của bình như loa phun, vòi phun và van khóa. Nếu phát hiện bình bị rò khí, cần sửa chữa hoặc thay thế.
- Kiểm tra lượng CO2 trong bình bằng cách cân và so sánh với trọng lượng ban đầu. Nếu lượng CO2 giảm thì có thể bình đang bị rò rỉ khí.
Như vậy, Bảo vệ Long Việt đã hướng dẫn chi tiết cách sử dụng bình chữa cháy hiệu quả, an toàn trong bài viết trên đây. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn sử dụng thật hiệu quả bình chữa cháy trong các trường hợp khẩn cấp.
