Trong cuộc sống hay môi trường làm việc xung quanh luôn có những trường hợp bất ngờ về sức khỏe, tuy nhiên nếu chúng ta có đủ kiến thức và trang bị những kỹ năng cần thiết thì sẽ không còn bỡ ngỡ rằng việc sơ cấp cứu ban đầu là gì khi nhắc tới và thực hành chuẩn sẽ giúp chúng ta có thể kéo dài sự sống của bệnh nhân, hạn chế những rủi ro chết não hoặc tệ hơn nữa là tử vong. Cùng Bảo vệ Long Việt tìm hiểu chi tiết ngay nào
Sơ cấp cứu ban đầu là gì?
Huấn luyện nghiệp vụ sơ cấp cứu ban đầu là 1 trong những quy trình cần thiết tại hầu hết các công ty. Những trường hợp bị tai nạn lao động không được sơ cấp cứu kịp thời hoặc sơ cấp cứu không đúng cách, sai kỹ thuật đều gây ra những hậu quả nghiêm trọng, để lại di chứng…và có thể khiến người bị nạn tử vong. Quy trình sơ cấp cứu ban đầu đúng kỹ thuật rất quan trọng , điều đó có thể cứu được tính mạng của nhiều người khi gặp trường hợp nguy hiểm.
Vậy sơ cấp cứu là gì? Đó là các hành động ban đầu nhằm trợ giúp hay điều trị ngay ban đầu khi người bệnh vừa xảy ra các sự cố về rủi ro, tai nạn gây chấn thương, bệnh đột ngột trong khi chờ phương tiện hỗ trợ, y bác sỹ cứu chữa cho bệnh nhân.
Nếu có hiện tượng ngừng tim xảy ra mà không được ép tim kịp thời thì sau 5 phút sẽ làm tổn thương não nặng. Não sẽ tổn thương không hồi phục nếu sau 10 phút không có dòng máu nuôi dưỡng do hậu quả của ngừng tim. Trong các trường hợp này nạn nhân nếu có được cứu sống thì nạn nhân cũng sẽ sống đời sống thực vật, tạo gánh nặng cho gia đình và xã hội. Vì vậy thời gian là tối quan trọng trong sơ cấp cứu. Thời gian là mạng sống của nạn nhân.
Sơ cấp cứu ban đầu nhằm mục đích gì?
Để trả lời cho câu hỏi sơ cấp cứu ban đầu nhằm mục đích gì ? Thì đây là một khâu quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu. Bao gồm các biện pháp cấp cứu được sử dụng tại chỗ khi có một bệnh nặng đột ngột như sơ cứu người đột quỵ hoặc do tai nạn… Nhằm mục đích duy trì sự sống, tránh cho nạn nhân không bị nặng thêm và tạo điều kiện sớm bình phục. Làm tốt những bước cấp cứu ban đầu sẽ phần nào làm giảm tỉ lệ tử vong do tai nạn, ngộ độc và đặc biệt là làm giảm các chi phí về y tế.
Quy trình sơ cấp cứu ban đầu – ABCDE trong cấp cứu
ABCDE trong cấp cứu là quy trình sơ cấp cứu gồm 5 bước, chi tiết mỗi bước như sau:
Đường thở (A – Airway)
Trong xử trí đường thở khi áp dụng cấp cứu ABCDE, trước hết cần nhận biết nếu bệnh nhân tỉnh, còn tiếp xúc được hay không? Nếu có tắc nghẽn cần thực hiện ngay lập tức các động tác sau:
Nghiêng người ghé sát miệng nạn nhân để xem còn thở hay không.
Mở miệng nạn nhân kiểm tra xem có đờm dãi, dị vật hay không?
Nếu có nhiều đờm dãi thì phải dùng ngón tay móc lấy sạch dị vật đờm dãi.
Nếu nạn nhân còn khó thở thì phải ngửa đầu ra sau, và đẩy hàm dưới nâng cằm lên để giữ cho đường thở được thẳng trục, giúp đường thở thông thoáng hơn.
Ngửa đầu bệnh nhân ra sau và đẩy hàm dưới nâng cằm lên
Hô hấp (B – Breathing)
Nếu thấy nạn nhân thở ngáp hoặc ngừng thở, tím tái thì phải tiến hành ngay hô hấp nhân tạo bằng cách thổi hơi vào miệng hoặc mũi của nạn nhân. Nếu nạn nhân có tổn thương ngực hở rộng, chảy nhiều máu cần đặt ngay miếng gạc lớn hoặc lấy quần áo sạch đặt lên vết thương và băng kín, mục đích cầm máu và hạn chế khí tràn vào khoang ngực (vì khí vào càng làm nạn nhân khó thở hơn). Tuyệt đối không lấy bỏ dị vật đang cắm trên ngực vì có nguy cơ sẽ gây chảy máu ồ ạt, làm nạn nhân có thể tử vong nhanh chóng.
Tuần hoàn (C – Circulation)
Đánh giá tuần hoàn dựa vào bắt mạch ngoại vi ở cổ tay, vùng cổ hay bẹn. Nếu khó bắt hoặc không bắt được thì nạn nhân trong tình trạng sốc nặng, có thể sắp ngừng tim. Các biện pháp cầm máu như băng ép hoặc ép chặt vào chỗ đang chảy máu bằng quần áo hoặc băng gạc sạch vô khuẩn càng tốt, giữ nguyên cho đến khi nhân viên y tế đến, tuyệt đối không bỏ tay đang giữ ép ra hoặc bỏ gạc đang giữ để thay gạc mới sẽ làm cho máu chảy càng mạnh hơn và khó cầm. Ngoài ra cần nâng cao chi chảy máu sao với mức tim và giữ nguyên sẽ có tác dụng làm cho máu dồn về tim, não. Chỉ đặt garo nếu chi đã cắt cụt và còn đang tiếp tục chảy máu.
Trường hợp nạn nhân có ngừng tim cần tiến hành hồi sức tim phổi bằng ép tim ngoài lồng ngực. Ép tim ngoài lồng ngực với tần số 100-120 lần/phút. Sau khi ép tim 30 lần cần thổi ngạt cho nạn nhân 2 lần. Tiến hành 2 người là tốt nhất, một người ép tim, một người thổi ngạt, và có thể thay phiên nhau.
Thần kinh (D – Disability)
Cần đánh giá nhanh tổn thương hệ thần kinh qua cách đánh giá nhanh nạn nhân tỉnh, có thể giao tiếp được bình thường hay không, có trả lời đúng câu hỏi hay không, có co tay co chân khi véo đau hay không. Nếu nạn nhân không đáp ứng bằng hỏi hoặc kích thích đau, khi đó nạn nhân đã hôn mê, cần vận chuyển ngay nạn nhân đến cơ sở y tế.
Bộc lộ toàn thân (E – Exposure)
Đây là bước cuối trong ABCDE cấp cứu. Một nguyên tắc trong khám và đánh giá sơ bộ tổn thương trong cấp cứu ban đầu là phải cởi bỏ toàn bộ quần áo nạn nhân để đánh giá các tổn thương khác để xử trí. Nếu nạn nhân nghi ngờ có tổn thương cột sống cổ hoặc thắt lưng nên lưu ý bất động trong quá trình kiểm tra. Khi bộc lộ chú ý vì làm hạ thân nhiệt nhất là mùa đông nên phải làm nhanh sau đó che phủ ngay cho nạn nhân. Phụ nữ cần lưu ý xem có thai hay không. Bất động trên ván cứng hoặc nền cứng, tránh di lệch xoay trở nạn nhân gây biến chứng nếu có tổn thương cột sống.
Kỹ thuật sơ cấp cứu cơ bản
Sơ cấp cứu ban đầu đối với bệnh nhân bị điện giật
– Cắt ngay dòng điện (chú ý đề phòng nạn nhân ngã, đề phòng điện giật người hàng
loạt).
– Hô hấp miệng – miệng, đấm vào vùng trước tim 5 cái.
– Nếu tim không đập trở lại phải bóp tim ngoài lồng ngực, 5 lần bóp tim, 2 lần hô
hấp miệng – miệng.
– Bóp bóng Oxy.
– Tiếp tục bóp tim nếu tim chưa đập trở lại.
Sơ cấp cứu ban đầu đối với bệnh nhân bị bỏng
– Loại bỏ nguyên nhân gây bỏng.
– Vén bỏ quần áo, để lộ vùng bỏng.
– Rửa vết thương bằng gạc sạch, tránh làm tuột da vết bỏng.
– Sau khi rửa sạch, bôi phủ một lớp mỏng Panthenoi hoặc Silvalen 1%.
– Cho bệnh nhân uống nước đường muối rồi chuyển lên bệnh viện.
Sơ cấp cứu ban đầu đối với bệnh nhân tim ngừng đập
Đối với trường hợp này, chúng ta tiến hành sơ cấp cứu ban đầu như sau:
– Hô hấp miệng – miệng kết hợp xoa tim bóp ngoài lồng ngực.
* Các bước tiến hành:
– Đặt bệnh nhân trên mặt đất (mặt phẳng cứng), tháo dây thắt lưng, cởi nút áo cổ
ngực.
– Để bệnh nhân nằm hai chân cao, đầu thấp.
– Đâm mạnh vào vùng trước tim 5 cái. Nếu tim không đập, tiến hành hô hấp miệng
– miệng, kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực, cứ bóp tim và 2 lần thổi liên tiếp.
Cầm máu vết thương hở
– Đặt garo ngay trên vết thương.
– Oxy già rửa sạch và cầm máu vết thương, đặt gạc tiệt trùng ngay chỗ phun máu.
– Khi vết thương cầm máu, bỏ garo ra.
– Băng vết thương bằng keo + gạc tiệt trùng.
Hô hấp nhân tạo
* Để nạn nhân nằm ngửa, đầu nghiêng một bên, người cấp cứu quỳ phía trên đầu
nạn nhân.
– Thở vào, kéo hai tay nạn nhân lên ngang đầu và hạ tay xuống đất, nghỉ 2-3 giây.
– Thở ra, gấp hai tay hạ xuống, áp mạnh hai cánh tay nạn nhân vào 2 bên lồng ngực,
nghỉ 2-3 giây rồi làm lại.
– Mỗi phút 15-16 lần.
* Để nạn nhân nằm sấp, đầu nghiêng một bên, cánh tay đưa lên trên, người cấp cứu
quỳ dang 2 bên hông nạn nhân, hai bàn tay ốp lên vùng hông sát hai đáy phổi nạn
nhân.
– Thở vào, bỏ lỏng hai bàn tay.
– Thở ra, ấn mạnh hai bàn tay lên hai đáy phổi trong 2-3 giây rồi bỏ lỏng tay ra.
– Mỗi phút 15-16 lần.
Túi sơ cấp cứu ban đầu là gì?
Túi sơ cấp cứu là dạng túi chứa các dụng cụ, sản phẩm y tế để chăm sóc sức khỏe cho con người, phòng trừ sự cố khẩn cấp xảy ra có thể sơ cứu được. Theo quy định của Bộ Y Tế các đơn vị sản xuất, kinh doanh, văn phòng cũng cần trang bị túi sơ cấp cứu để chăm sóc sức khỏe cho người lao động.
Cụ thể, quy định này được nêu trong Thông Tư 19/2016 Bộ y tế (Ban hành kèm theo Thông tư số 19/2016/TT-BYT ngày 30 tháng 6 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế). Về thiết kế bên ngoài, bên ngoài màu đỏ hoặc đen, có ký hiệu chữ thập nổi bật.
Trong cuộc sống hàng ngày hay công việc cũng có thể bất cứ lúc nào cũng xảy ra được sự cố hay tai nạn. Cho nên việc dự trữ một chiếc túi sơ cấp cứu ban đầu là cần thiết. Bởi trong nhiều trường hợp, sơ cứu chính là cách thức hữu hiệu giúp cho người bị nạn, bị thương giảm thiểu các di chứng, biến chứng trong khi chờ đợi đội ngũ bác sĩ tới.
Việc có sẵn túi sơ cấp cứu, người xung quanh sẽ lấy các đồ vật, dụng cụ y tế bên trong ra và thực hiện biện pháp sơ cứu nhanh chóng cho bệnh nhân. Ví dụ như cầm máu, rửa sạch vết thương, nẹp cố định, băng bó vết thương, dán vết xước,…
Hy vọng qua bài viết này của Long Việt Security bạn đã có những thông tin bổ ích và tìm được câu trả lời cho câu hỏi sơ cấp cứu ban đầu là gì. Những phương pháp sơ cấp cứu ban đầu nên được biết đến rộng rãi và thực hành đúng kĩ thuật để phòng ngừa cho những trường hợp khẩn cấp!
