Thời điểm mùa mưa là giai đoạn sinh nở và phát triển mạnh của các loài rắn.
Tình trạng mưa lũ kéo dài, thêm vào đó là biến đổi khí hậu đã làm mất dần môi trường sống ở tự nhiên của loài rắn. Chúng thường phải di chuyển đến các vườn tược, cây cối, bụi cỏ gần nhà dân để trú ẩn. Cũng chính nguyên nhân đó mà số nạn nhân phải nhập viện cấp cứu vì bị rắn cắn vào mùa mưa luôn tăng cao. Trong số khoảng 3000 loài rắn trên thế giới, sẽ có 15-20% là những loài rắn có nọc độc gây hại cho con người. Việc bổ sung những kiến thức sơ cứu khi bị rắn cắn là điều vô cùng cần thiết.
Bài viết này của Bảo vệ Long Việt sẽ giúp các bạn có thể biết cách ngăn chặn chất độc từ nọc độc rắn, giảm hậu quả đáng tiếc xảy ra đối với nạn nhân.
Phân biệt rắn độc và rắn không độc
Có thể phân biệt được rắn độc và rắn không độc dựa vào đặc điểm bên ngoài và hai răng nanh ở cửa hàm trên của chúng. Dấu hiệu khi bị rắn độc cắn là nạn nhân thường có vết thương hình dấu móc độc tiêm dưới da hoặc tiêm vào bắp thịt.
Vết cắn của rắn độc rất nguy hiểm, có thể khiến nan nhân tử vong hoặc tàn phế. Đặc biệt ở một số loài rắn hổ mang có khả năng phun nọc độc từ xa, nếu nạn nhân dính vào mắt hoặc vào miệng sẽ gây tổn thương và nhiễm độc toàn thân.
Một số loài rắn độc thường gặp ở nước ta:
Rắn hổ mang: Thường có đặc điểm có cổ bạch, phát ra âm thanh đặc trưng khi đe dọa hoặc chuẩn bị tấn công. Loài rắn này thường xuất hiện ở vùng rừng núi, trung du, đồng bằng. Đôi khi sẽ xuất hiện xung quanh khu dân cư.
Rắn hổ mang chúa: Loài rắn này cũng có cổ bạch nhưng nhỏ hơn loài trên. Đỉnh đầu có hai vảy lớn, kích thước to, nặng gần 10kg và dài khoảng 2,5m.
Rắn cạp nong/cạp nia: Loài rắn này có thân mình màu đen,trắng hoặc vàng, chia thành từng khúc. Thường sinh sống ở vùng trung du và đồng bằng, đặc biệt là những nơi gần nước.
Rắn biển: Là loài rắn có nọc độc mạnh. Phần lớn thời gian là sống trong môi trường nước biển.
Rắn lục: Loài rắn này có đầu to hình thoi hoặc hình tam giác, con ngươi mắt hình elip dọc. Thân màu xanh lá cây.
Những triệu chứng của người bị rắn độc cắn
Khi bị rắn lành cắn sẽ có triệu chứng đau sưng nhẹ, trầy xước tại chỗ, các vết cắn sẽ xuất hiện tại tay hoặc chân.
Các dấu hiệu của nạn nhân bị rắn độc cắn:
Đau rát rất nghiêm trọng tại vị trí vết thương trong thời gian 15 – 30 phút.
Xuất hiện tình trạng sưng và bầm tím tại vị trí vết cắn, đôi khi sẽ lan rộng ra khắp tay hoặc chân. Gây ho và hoại tử da.
Nạn nhân có thể có các dấu hiệu như: Buồn nôn, khó thở và cảm giác cơ thể yếu dần đi. Đôi khi sẽ cảm nhận mùi vị lạ trong miệng.
Nạn nhân bị rắn lục cắn sẽ bị rối loạn đông máu và xuất huyết. Nạn nhân bị các loài rắn có độc tố mạnh hơn như họ rắn hổ sẽ gây các triệu chứng về thần kinh như: Ngứa ran da, khó nói, yếu chân tay, liệt toàn thân, suy hô hấp và ngưng thở. Nguyên nhân tử vong do rắn độc cắn thường là vì liệt các cơ gây khó thở hoặc chảy máu toàn thân, mất nhiều máu.
Các bước sơ cứu khi bị rắn độc cắn
Khi phát hiện nạn nhân bị rắn độc cắn, cần gọi ngay số khẩn cấp cho bệnh viện gần nhất để được cấp cứu bằng huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu.
Trong thời gian đợi nhân viên y tế giúp đỡ, nên thực hiện sơ cứu khi bị rắn độc cắn để làm chậm và hạn chết nọc độc xâm nhập cơ thể nạn nhân bằng các bước sau:
Di chuyển nạn nhân ra xa khỏi tầm hoạt động của con rắn.
Hạn chết cử động của bệnh nhân, giúp nạn nhân bình tĩnh. Tốt nhất nên nẹp cố định chi bị cắn, làm bất động chi đó để làm chậm sự lây của nọc độc.
Tháo bỏ, nới rộng đồ trang sức và quần áo, tránh gây chèn ép khiến vết thương sưng lên.
Điều chỉnh tư thế nạn nhân sao cho vùng bị cắn nằm thấp hơn tim. Điều này phải làm ngay trong lúc di chuyển đến bệnh viện.
Làm sạch vết thương bị cắn bằng nước muối sinh lý và xà phòng.
Dùng miếng gạc khô, sạch để băng kín vùng bị cắn.
Những lưu ý khi tiến hành sơ cứu nạn nhân bị rắn cắn
Cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt. Không chủ động chữa trị bằng kinh nghiệm dân gian. Khi xử lý cần lưu ý một số điều dưới đây:
Không sử dụng băng garo cột chặt vào vùng bị cắn. Điều này làm cản trở lưu thông máu có thể dẫn đến hoại tử.
Không chườm lạnh, bôi hóa chất, đắp lá cây,… hoặc uống thuốc mà chưa có sự chỉ định của bác sĩ
Không rạch, đâm vết thương hoặc cố gắng lấy chất độc ra vì điều này sẽ làm vết thương nhiễm trùng nặng hơn.
Không cho nạn nhân uống nước có chứa caffeine hoặc rượu vì nó làm tăng tốc độ hấp thu nọc độc của cơ thể.
Nên nhớ hình dạng, màu sắc, phương thức tấn công hoặc chụp ảnh của con rắn để đưa thông tin cho bác sĩ.
Bài viết này của Công Ty dịch vụ bảo vệ Long Việt. Hy vọng chúng tôi đã giúp các bạn trang bị thêm kiến thức hữu ích về sơ cứu khi bị rắn cắn cũng như cách phân biệt rắn độc và rắn không độc.
